Тұңғыш Президенттің 2018 жылғы «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты Жолдауында мектепке дейінгі білім беру сапасын түбегейлі жақсарту – негізгі басымдықтардың бірі ретінде атап өтілгені белгілі. 

Баланың ойлау негіздері, ақыл-ой мен шығармашылық қабілеттері, бала кезден жаңа дағдыларды қалыптастыру, сонымен қатар педагогтердің кәсіби біліктілігін арттыру маңыздылығы жөнінде атқарылуы тиіс іс-шаралар анықталған болатын. Осы тұрғыда «Педагогикалық шеберлік орталығы» ДББҰ «Мектепке дейінгі ұйым педа­гог­терінің біліктілігін арттыру бағ­дарламасын» әзірледі. Бұл бағдар­ламаның мақсаты – мектепке дейінгі ұйым педагогтеріне қажет кәсіби білім мен тәжірибелік дағдыларды қа­лыптастыру. Сонымен қатар мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын жаңартудың алғышарты ретінде тәр­биелеу және оқыту тәжірибесіне өзгеріс енгізу, әр баланы бірегей тұлға ретінде өзіндік қажеттіліктерін ескеріп, үй­лесімді дамуына жағдай жасау.
Әрбір баланың қабілеті мен қызы­ғушылығын анықтау арқылы түрлі зерттеу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік беру, жеке әлеуеті бойынша дамудың жаңа деңгейіне көтерілуіне қолдау көрсету үшін бағдарлама мазмұнында қамтылған жаңа әдістеме – «Танымдық оқиға» деп аталады.
«Танымдық оқиға» бұл баланың белгілі нәрсеге қызығушылығынан туындайтын әңгіме. Бала қиялы шексіз болғандықтан бақылау жүргізе отырып, олар туралы танымдық әңгіме жазылады. Баланы зерттей отырып, оның қызығушылығына бірігіп ­жауап іздеу, бағыт-бағдар нұсқап, қоршаған әлемді толық танып білуге мүмкіндік сыйлау. Олар қажеттілікке қарай тәжірибе жинайды, жаңа затты тереңірек білуге талпынады. Бұл үдеріс қайталанбайтын әрі қызықты сәттерден тұрады. Тәрбиеленушінің өзін ерекше қызықтыратын зат, жануар, өсімдік, т.б. зерттеу арқылы танымдық белсенділігі арта түседі.
Балалар қоршаған ортадағы өзде­ріне түсініксіз құбылыстардың сырын білуге құштарлық танытып, түсін­беген, білмеген нәрсесінің жауабын ата-анасынан, тәрбиешіден білуге тырысады.
Жазбалар жүргізу арқылы баланың нақты не істеп жатқанын сипаттау ­керек. Бақыланған бір оқиғаның жазбасы бағалау құралы ретінде пайдаланылады. Бұл келешек тәжіри­бені бағалауға және жоспарлауға сеп­тігін тигізеді. Жоғарыда айтқа­ны­мыздай, «танымдық оқиға» ба­қылау тәсіліне ­жатады. Демек, әң­­гімелесу барысындағы оқи­ғаны құжаттау негізінде педагог ­ба­­ла­ларды тыңдап, зерттей алады. Танымдық оқиға баланың отбасы үшін әлдеқайда қызықты, мониторинг қорытындысынан да мағы­налы және тиімді. Оқиғаны өз баласы­на­ жазғандықтан ата-анасына ол түсінікті және ұстазға да жеңіл. Педагог бала­лардың іс-әрекеттері мен сөз­дерін бақылаушы және жазушы тұлға. Бұл әңгіме әрқашан балалардың жақсы жақтарын, жақсы идеялары мен оларды үйренуге бейімділіктерін көрсетеді.
Жалпы танымдық оқиға бала­ларға не береді? Бірден айтайық, олар балаларға білімін толықтыруға мүм­кіндік ашады. Бір-бірінің әңгі­мелерін тыңдайды, идеяларымен алмасады. Педагогтер балалар мен топтары жайлы ақпарат алады.

Әсима РЫСҚҰЛБЕКОВА,
«Педагогикалық шеберлік орталығы» Алматы қаласы
филиалының аға менеджері,
педагогика ғылымының кандидаты