• Тіл
• 19 Ақпан, 2015

«Қазақ тілін үйренеміз! Изучаем казахский язык!»

В сегодняшнем выпуске нашей рубрики мы рассмотрим такие темы как «Объем, величина, размер», «Качество», «Вкус», «Черты и свойства характера человека», «Формы», «Отношение к месту или времени» и «Погода».

Объем, величина, размер

Үлкен – большой Кішкентай – маленький Кең – широкий Тар – узкий Биік – высокий Аласа – низкий Ұзын – длинный Қысқа – короткий Терең – глубокий Ұсақ – мелкий Алыс – далекий Жақын – близкий

Пример из разговорной речи Менің бөлмем кең – У меня широкая комната. Аясы тар көшемен келе жатырмын – Иду по узкой улице. Оның бойы аласа – Он ниже ростом. Бұл шалбар маған ұзын – Эти брюки мне длинные. Ақшаны ұсақтап бере аласыз ба? – Можете разменять деньги мелкими купюрами? Дүкен алыс болғандықтан, жаяу бара алмайсың – Так как магазин расположен далеко, туда ходить пешком невозможно.

Качество

Таза – чистый Кір, лас – грязный Жұмсақ – мягкий Ыстық – горячий Суық – холодный Салқын – прохладный Жылы – теплый Ауыр – тяжелый Жеңіл – легкий Жаңа – новый Ескі – старый Қатты – твердый

Пример из разговорной речи Біздің қала лас – Наш город грязный. Ыстық шай құйып беріңізші – Налейте мне горячего чая. Салқын су ішкім келіп отыр – Хочу попить прохладной воды. Жеңіл атлетикамен айналыс – Занимайся легкой атлетикой. Үйдегі ескі перделерді ауыстырып, жаңасын алмақшымын – Хочу поменять старые шторы и купить новые.

Вкус

Ащы – горький Тұщы – пресный Тәтті – сладкий Дәмді – вкусный Дәмсіз – невкусный Қышқыл – кислый Тұзды – соленый Тұзсыз – несоленый   Пример из разговорной речи Ащы соус қосып жіберіңізші – Добавьте мне горького соуса. Торт тым тәтті – Торт слишком сладкий. Тамақ тұзды болғандықтан, бір қышқыл дәм бар – Еда соленая, немного кисловато. Қазір «Дәмді және тез» бағдарламасы басталады – Сейчас начнется программа «Вкусно и быстро».

Черты и свойства характера человека

Қонақжай – гостеприимный Іскер – деловой Бауырмал – отзывчивый Қызғаншақ – ревнивый Сараң – скупой Дарынды – одаренный Жомарт – щедрый Мылжың – болтливый Еңбекқор – трудолюбивый Жуас – смирный Мақтаншақ – хвастливый Аңқау – наивный Ақылды – умный Тентек – озорной Данышпан – мудрый Жалқау – ленивый  

Формы

Домалақ – круглый Дөңгелек – шарообразный Қисық – кривой Сопақша – овальный Түзу – прямой Жалпақ – широкий Томпақ – пухлый Қырлы – граненый Отношение к месту или времени Секунд – секунд Минут – минут Сағат – час Апта – неделя Ай – месяц Жыл – год Ғасыр – век Бүгін – сегодня Кеше – вчера Ертең – завтра Осы аптада – на этой неделе Бүрсігүні – послезавтра Күн сайын – каждый день Алдыңгүні – позавчера Жақында – недавно Таңертең – утром Бұрын – давно Түсте – днем Кешке – вечером Көктемгі – весенний Үстіңгі – верхний Қысқы – зимний Жоғары – высший Жазғы – летний Астыңғы – нижний Күзгі – осенний Ортаңғы – средний Түнгі – ночной Шеткі – крайний Кешегі – вчерашний Соңғы – последний Кейде – иногда Қазір – сейчаc Дәл уақытында – вов­ремя Тал түсте – в полдень Түн ортасында – в полночь Өткен аптада – на прош­лой неделе Түс қайта – после обеда Бір айдан кейін – через месяц Бір-екі күн бұрын – пару дней назад Пример из разговорной речи Бұл апта мен үшін ауыр болды – Эта неделя была для меня тяжелой. Бір сағаттан кейін жиналыс басталады – Через час начнется соб­рание. Бүрсігүні қар жаууы мүмкін – Послезавтра ожидается снег. Таңертең ауруханаға баруым керек – Утром должна сходить в больницу. Бір айдан кейін жазғы демалысқа шығамыз – Через месяц выйдем на летние каникулы. Дәріні дәл уақытында ішуді ұмытпаңыз! – Не забудьте выпить лекарство вовремя! Ол күн сайын жұмысқа барады – Он каждый день ходит на работу. Жоғарыда ілініп тұрған көйлек қанша тұрады? – Сколько стоит платье, который весит на верху? Продолжение рубрики «Қазақ тілін үйренеміз! Изучаем казахский язык!» будет в следующем номере газеты. Ждем отзывов и предложений по электронной почте: anatili_gazeti@mail.ru, а также по телефонам: 394-42-46, 394-41-30, 394-37-75. Рубрику ведут: Дәуіржан Төлебаев, Динара Масакова