• Cұхбаттар
• 29 Шілде, 2021

Жеңіс СЕЙДУЛЛАҰЛЫ: Жаңа мүмкіндіктер кезеңі басталды

Әлемдік пандемия көптеген құндылықтар мен ұстанымдарды өзгерткені анық. Әсіресе ел мен жұрттан алшақтап, үйден аса ұзап шықпауды міндеттегенде, халық өнерге сусап, еңсесін әнмен, жырмен, сөзбен көтергені белгілі. Осы орайда «Қазақконцерт» мемлекеттік концерттік ұйымының пандемия уақытында атқарған еңбегі зор. Осы ұжым директоры, әнші, композитор Жеңіс Сейдуллаұлымен сұхбатта өнер ұжымының бүгіні, өткені сөз болады.

– Қазақконцерт ұжымы биыл 60-маусымын қорытындылады. Мерейлі маусым қалай өтті?

– Иә, 60-концерттік маусымы да аяқталды. Қоғам санасы күрт өзгеріп, өміріміз сан құбылған шақта мерейтойлық маусымның сәтті өтуі – біз үшін үлкен жетістік. Пандемия, карантин, шектеу­лермен сабақтасқан бұл мерейтой Қазақконцерт тарихындағы ең ерекше кезеңдердің бірі болып қалады. Бірақ бұл кедергілерге қарамастан, 50-ге жуық офлайн және 100-ге тарта онлайн форматтағы жобалар өткіздік, жаңа концерттер мен премьералар ұсындық.

– Бұл ұйымда кезінде Роза Бағланова, Шара Жиенқұлова, Жамал Омарова, Жүсіпбек Елебеков, Ғарифолла Құрманғалиев сынды айтулы өнер майталмандары еңбек етті. Қазіргі ұжым туралы айтып беріңізші.

– Сіз айтқан ұлы тұлғалар – «Қазақконцерттің» қалыптасып, өсіп өркендеуіне өз қолтаңбасын қалдырған жандар. Біз олардың желбіреткен өнер байрағын асқақтатуға бар күш-жігерімізді салып жатырмыз, өйткені  бұл үлкен аманат екенін білеміз.

«Қазақконцерт» ұйымы сынды өнегелі қара шаңырақ астында бүгінде түрлі жанрды қамтыған музыканың барлық саласы топтастырылған. «Эстрада» бөлімінің алар орны ерекше. Мұнда Қазақстанның халық артистері: Сара Тыныштығұлова, Алтынбек Қоразбаев, Роза Рымбаева, Мақпал Жүнісова, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткерлері: Айжан Нұрмағамбетова, Бағдат Сәмединова, Жеңіс Ысқақова сынды сахна майталмандары топтасқан. Осы аға буынның ізін жалғап Димаш Құдайберген,  Құрмаш Махан, Әміре, Айна Қалмағанбетова, Жанболат Ербатыров, Жазира Байырбекова, Марал Анарбек, Бибігүл Қилымхан, Гүлнәр Көшенова сынды талантты тұлғалар мен жастардан құралған «­Меломен»  тобы өсіп келеді.

Ал ұлттық музыкалық мұраның кеңінен насихатталуына композитор Бауыржан Ақтаев бастаған «Астана сазы» қазақ мемлекеттік фольклорлық ансамблі, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ерлан Рысқали басшылық жасайтын «Халық қазынасы» мемлекеттік өнер ұжымы атсалысуда.

Классика жанры бойынша Қазақстанның xалық артисі, Қазақстанның Еңбек Ері, Қазақ мемлекеттік симфониялық оркестрінің көркемдік жетекшісі Айман Мұсақожаева бастаған үздіктер отандық классикалық өнерді күллі әлемге жоғары деңгейде таныстыруда. Сондай-ақ ­Азамат Жылтыркөзов жетекшілік ететін классика бөлімінде қазақ операсының бүгінгі жарқын өкілдері өнер көрсетеді.

Осы орайда ҚР Еңбек сіңірген қайраткері Т­имур Урманчеевтің бастамасымен құрылған «Forte Trio» мемлекеттік триосының өнерін ерекше атап кетуге болады.

2017 жылы құрылып, түрлі жанрдағы композициялардың үздік орындаушылары ретінде танылған «Saz&soul» вокалдық-аспаптық тобы да бүгінде көрермен көзайымына айналып үлгерді. Бұл ұжымның көркемдік жетекшісі – композитор Әділжан Толықпаев.

Жаһандану дәуірінде заманауи  қазақ мәдениетін танытуда табысты еңбек етіп келе жатқан ұжымның бірі – «Аstana Musical» елімізде ғана емес, Орта Азиядағы тұңғыш мемлекеттік мюзикл жанрындағы бірегей театр. Театр репертуа­рында Гиннес Рекордтар кітабына енген әлемдік туындылар мен танымал отандық  мюзиклдер бар. Театр белгілі режиссер Есләм Нұртазиннің көркемдік жетекшілігімен өнер көрсетеді.

– Осы артистерге қандай жағдай жасалған?

– 60 жылдың ішінде «Қазақконцерт» елімізде ән өнерінің дамуына ерекше үлес қосып, ұлттық мәдениетіміздің қалыптасуына зор еңбек сіңірген құрылымға айналды. Қазір мұнда 200-ден аса артист жемісті еңбек етуде. Біз әр әртісімізді бағалаймыз.  Іргелі мәдени ошақтың бірі ретінде өнер адамдары үшін барлық жағдай жасалған. ­Заманауи музыкалық, техникалық жабдықтармен қамтамасыз етілген концерттік зал, кәсіби мамандар, дайындық залдары, ерекше шығармашылық атмосфера – осының барлығы әртістердің өнерін шыңдауға арналған. Жас әртістерге де бөлінетін көңіл ерекше. Отандық мәдениеттің көшбасшы тұлғалары еңбек етіп, үлкен өнер мектебіне айналған «Қазақконцерт» жас таланттар үшін, бір сөзбен айтқанда, қазақ өнерінің ұстаханасы іспеттес. Сондай-ақ шығармашылық ұжымның біліктілігін арттыру мақсатында шетелдік танымал әртістер мен кәсіби мамандар келіп тәжірибелерімен бөлісіп тұрады. Біздің әртістеріміз әлеуметтік қолдаудан да кем емес. Олардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға барынша күш салып жатырмыз. Тұрғын үй мәселесі сынды өзекті сұрақтарды көтеріп, Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігімен бірлесе сол мәселені шешудің жолдары қарастырылуда.

– Жағдай жасалған жерде нәтиже болмауы мүмкін емес. «Қазақконцерт» – қазақ өнері мен әлемдік арена арасында байланыс құрушы негізгі ұйымдардың бірі екенін де білеміз. Осы бағытта қандай жұмыстар атқарылып жатыр?

– Әртістеріміздің классикалық, эстрадалық, фольклорлық концерт-теріне және спектакльдеріне ­Еуропа, Америка, Азия, ТМД елдерінің өнерсүйер қауымы лайықты бағасын берді.

Алайда жаппай карантин әлемнің сахналық алаңдарының жоспарын өзгертті. Алдын ала дайындалған көптеген іс-шаралар өткізілген жоқ. Бірақ бұл көрерменнің өнерге деген қызығушылығы кеміді дегенді білдірмейді. Былтырдан бері дүниежүзіндегі пандемиялық ахуалға байланысты «Қазақконцерт» әртістері республика өңірлеріне де, шетелдік гастрольдерге шықпаса да, көрермен қауыммен байланысын үзген жоқ. Жалпы біз үшін карантин жаңа мүмкіндіктер кезеңіне айналды. Онлайн және телевизиялық формат арқылы үлкен аудиторияны қамтуға тырыстық. Мәдени өнімдерімізді әлеуметтік желілер арқылы тамашалайтын көрермендеріміздің саны ондаған есе артты. Мәселен, «Карантиндегі жұлдыз» онлайн жобасы аясында өткен 50 концертті 20 миллионға жуық отандық және шетелдік көрермен тамашалаған. Оған қоса, «Қазақконцерт» әлемі: бізге 60» мерейтойлық концерті, «Таланттар тарихын таспалаймыз» бенефис бағдарламалары, «Сәлем, Елорда!» республикалық өнер фестивалі де өтті. Алдағы уақытта өнерсүйер қауымға дәстүрлі форматпен қатар, онлайн форматтағы жобалар ұсынылмақ.

– «Қазақконцертте» көркемдік кеңес бар екен. Бұл кеңес арқылы өнер деңгейін ұстап тұру қаншалықты мүмкін? Жалпы артистер кеңес талаптарына қаншалықты бағынады? Кеңес не нәрсеге рұқсат береді, бермейді? Жалпы осы «өнер саласына, теле-радио арналарға көркемдік кеңес қажет пе?» деген тақырып көтеріліп келе жатқанына көп болды...

– «Қазақконцерттің» Көркемдік кеңесі көрерменге жоғары талғамды, өресі биік әрі мазмұны терең дүниелерді ұсынуды көздейді. Бұл кеңестің құрамына елімізге танымал өнер қайраткерлері, композиторлар мен музыканттар кірді. «Қазақконцерт» ұсынатын жаңа концерттер мен спектакльдердің, онлайн жобалар мен бейнеклиптердің сәтті шығуы – осы кеңес қызметінің жемісті еңбегінің нәтижесі. «Қазақконцерт» әртістері кеңес талаптарын толық ұстанып, көрерменнің биік талғамын қалыптастыруға өз үлесін қосуда. Алайда біздің көркемдік кеңестің талаптары қазақ музыка өнерін толық қамти алмаса да, өзге әртістер арасында түсіндіру, тәжірибе бөлісу сынды жұмыстарды жүргізеді. Бір жағынан, демократиялық қоғамда өмір сүргендіктен, біз ешкімге шектеу қоя алмаймыз. Десек те, көркемдік кеңесті өнердің барлық саласы мен бағытына ендірген жөн. Бұл ән өнеріне ғана қатысты емес. Өнерді қалың бұқараға насихаттаушы телевизиялық және радио бағдарламалар да көркемдік кеңестің талқысынан өтуі керек.

– Пандемияның өнер ұжымына қалай әсер еткенін айтып отырсыз ғой. Ал сіздің құндылықтарыңызға қалай әсер етті?

– Шынымен де, пандемия өмірімізге, үйреншікті дағдыларымызға  елеулі өзгеріс енгізді. Пандемия кезінде тек біздің ел ғана емес, бүкіл адамзат сынға түсті. Бірталай ­жоспарымызды, үлкен жобаларымызды кейінге қалдырдық. Себебі осы қиын кезеңде өзіміз үшін ең басты құндылықтар анықталды. Бұл – біздің өміріміз, жақындарымыздың амандығы және халқымыздың татулығы мен берекесі. Өзара қолдау көрсетудің қаншалықты маңызды екенін түсіндік.

Карантин кезеңінде отбасыммен көбірек уақыт өткізіп, балаларым мен немерелеріме көбірек көңіл бөлуге мүмкіндік алдым. Халық алдында өнер көрсетіп, ел игілігі үшін еңбек етіп, уақытымның көп бөлігін жұмысқа арнайтынмын. Пандемия кезеңі осы үрдіске өзгеріс енгізіп, ­отбасыма жақын бола түсуге көп үлесін тигізді. Осы орайда денсаулық пен амандық болса, өмірдегі қалған қиындықтың бәрін ақырындап шешуге болатынын білдік. Әлі де біраз уақыт ел болып береке-бірлік танытсақ, бұл күрделі кезеңнен абыроймен шығамыз деп сенемін.

– Жаңа маусымда ұжымнан қандай жаңалық күтеміз?

– 2021 жыл айтулы даталарға толы екені баршамызға белгілі. Осы орайда «Қазақконцерт» ел мәдениеті мен тарихындағы елеулі мерейтойлық іс-шараларды назардан тыс қалдырмайды. Жыл басында ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев: «2022 жылдың 1 қаңтарында қазақтың бұлбұл әншісі Роза Бағланованың туғанына 100 жыл толады. Қазақстанның және КСРО-ның халық әртісі, Қазақстанның Халық қаһарманы. Майдан даласында ән салған Р.Бағланова қазіргі күнге дейін еліміздегі және шетелдегі ән сүйер қауым арасында кеңінен танымал. Оның есімін мәңгі сақтау үшін шаралар қабылдауды тапсырдым» деп тапсырма бергені белгілі. Осы бағытта қазақтың бұлбұл әншісінің 100 жылдық мерейтойына арналған іс-шаралар кешені өткізілмек. Сондай-ақ қазіргі уақытта жыр алыбы Жамбыл атамыздың 175 жылдығына арналған дайындық жұмыстары жүргізіліп жатыр. Тәуелсіздіктің 30 жылдығы аясында егемен еліміздің мәдени жетістіктерін әлемге таныту жоспарда бар. Қазірдің өзінде бірқатар Еуропа елдерінен, елшіліктерден шақыртулар келіп түсуде. Алайда бұл жоспарлар елдегі және әлемдегі эпидемиологиялық ахуалға байланысты.

Сан жылғы бай дәстүрі мен қазіргі заманға сай жаңашылдықты ұштастыра білген «Қазақконцерт» жаңа маусымға дайындығын бастап та кетті. Қымбатты көрермен үшін алда жаңа жобалар әзірленіп, талай қызықты идеялар жүзеге аспақ.

–Сұхбатыңызға рақмет!

Әңгімелескен

Әсел Мұратбекқызы