• Тарих
  • 07 Сәуір, 2022

ЖАРАЛЫ ЖЫЛДАР ЖАҢҒЫРЫҒЫ

Фашистер бастаған Екінші дүниежүзілік соғыс адамзатқа сансыз азап әкелді: 

– 56 миллион адам қаза тапты;

– 90 миллионнан астам адам жарақат алды;

– 28 миллион адам мүгедек болып қалды;

– Аштықтан 12 миллион адам қайтыс болды;

– КСРО-да 27 миллионнан астам адам қайтыс болды, олардың ішінде алты миллион бейбіт тұрғын болды;

– 5 миллионнан астам кеңес азаматтары Германияға мәжбүрлі жұмысқа ұрланды.

«Нәсілдік гигиена» саясатының аясында нацистер концлагерьлерге 26 миллионнан астам адамды айдап апарды, олардың 11 миллионы сол жерде қаза тапты. Тек Освенцимнің өзінде 4 миллион адам қаза тапты, Майданекте бір жарым миллионнан астам әскери тұтқын қаза тапты.

Қызыл Армия әскерлері 1945 жылы 27 қаңтарда Гитлердің концлагерьлерінің бірінші және ең ірісі Освенцимді босатты (Аушвиц-Биркенау). Жалпы Германия мен ол басып алған елдердің аумағында 14 мыңнан астам концлагерьлер, түрмелер мен гетто жұмыс істеді.

Бухенвальд концлагерінің тұтқындары 1945 жылы 11 сәуірде 200-ге жуық лагерь күзетшілерін қарусыздандырып, концлагерьді өз қолына алды.

БҰҰ шешімі бойынша 1945 жылдың 11 сәуі­рінде орын алған Бухенвальд концлагеріндегі тұтқындардың халық аралық көтерілісін еске алуға арналған фашистік концлагерь тұтқындарын босатудың халықаралық күні атап өтіледі. Концлагерьлердің жас тұтқындары ересек адамның басына бергісіз қиын жағдайды ­бастан кешті және көрді: оларды қорлады, мазақ етті, қорқынышпен азаптады, олардың көз алдында аналары, ағалары мен әпкелері өмірлерін қиды. Донорлық лагерьлер ұйымдастырылып, онда кішкентай балаларды аяусыз азаптауға әкелді. Оларды соңғы демі қалғанша қорлады, ал кішкентай жансыз денелер әкелері партизандық отрядтарда, соғыс майдандарында соғысқаны үшін пеште өртеніп, жерге көмілді.

Фашистік Германияның адамгершілікке жатпайтын және жабайы қылмысы: нәрестелер мен мектеп жасына дейінгі балаларды жою болды. Көбінесе балалар ересектермен бірге тірі күйінде жерленді, мысалы, Қырымда, Белоруссияда және Киев маңындағы Баби Ярда атылып, Матреновка, Жуковка, Хацун Брянск облысындағы құдыққа лақтырылды. Балалар ересектермен бірге асылды, атылды, казармаларда өртелді. Ростов облысының «Белая Калитва» лагерінде және т.б., олар өздерін нашар ұстағаны, партизандарға көмек көрсеткені, кейбір заңсыздықтары үшін  өлтірілді. Германия халқының санын көбейту үшін көптеген сәбилер зорлық-зомбылыққа ұшырады. Кейін  тұтқында болған балалар есейіп, өз елін қалпына келтірді: олар жаңа қалалар, зауыттар тұрғызды, Қазақстанның тыңайған жерлерін игерді...Көп жылғы еңбегі үшін оларға «еңбек ардагері» медалі табысталды.

Біздің қалада «фашизмнің бұрынғы кәмелетке толмаған тұтқындарының Алматы қалалық ұйымы» ҚБ-де фашистік лагерлердің бұрынғы тұтқындары тұрады. Бұл ұйымда қазір барлығы 27 адам бар. Ең жасы– 81-де, ең үлкені – 97 жаста. Бүгінде фашистік концлагерьлердің кәмелетке толмаған бұ­рынғы тұтқындары – қарттар, ауыр науқастар, олар тек жақын­дарының ғана емес, жалпы қамқорлықты қажет етеді.

Қазақстанда тарихи оқиғалар туралы мәліметтерді сақтауға, өскелең ұрпақты соғыс және еңбек ардагерлеріне құрмет пен қамқорлық рухында тәрбиелеуге көп көңіл бөлінеді. Жас қазақстандықтар Қазақстанның фашистік Германияны жеңуге лайықты үлес қосқанын білуге тиіс. Фашизмді жеңу туралы естелікті нығайтудың маңызды шарты – патриоттық шаралар. Біз бәріміз жастарды аға буынның, жеңімпаздардың даңқты батырлық дәстүрлеріне тәрбиелеуге міндеттіміз! 

Кеңес Одағының Батыры Б.Момышұлы: «Өз тәжірибемнен жауынгердің жауынгерлік қасиеттерін тәрбиелеуде халықтың әскери өткені мен ұлттық дәстүрлерінің маңызы зор екеніне көз жеткіздім» деген екен. Әрбіріміз олардың батылдығын есте сақтап, сол ерлікке лайықты болуға тырысуымыз қажет. Отанымызды қорғағандардың ерлігі ешқашан ұмытылмайды!

Көпесбай ЖӘМПЕЙІС,

Алматы қаласы мәслихатының депутаты,

«Алматы қалалық Ұлы Отан соғысының

ардагерлер кеңесі, әскери қызмет және тыл еңбеккерлері» ҚБ төрағасы

1158 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

ANA TILI №12

28 Наурыз, 2024

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ерлан Жүніс

«Ана тілі» газетінің Бас редакторы