• Тарих
• 15 Желтоқсан, 2010

Білімдінің келешегі кемел

Биыл Атырау мұнай және газ институтының ашылғанына 30 жыл толды. Осы уақыт ішіндегі институттың жүріп өткен жолына көз сала оты­рып, өзінің адал еңбегімен осы жоғары оқу орнын құруға және де дамытуға өлшеусіз үлес қосқан адамдарды ерекше еске аламыз.

Батыс Қазақстанда жаңа ірі мұнай және газ кен орындарының ашылуымен бірге біздің қаламызда мұнай саласындағы жоғары оқу орнын құру қажеттілігінің бірқатар объективті жағдайлары пайда болды. Біріншіден, өңірдің мұнай-газ ісінің білікті кадр мамандарына деген сұраныстың өсуі. Екіншіден, Гурьев қаласында (Атырау) ғылыми-педаго­ги­калық кадрлар шоғырланған болатын. Бұл жерде Қазақ политехникалық инс­титутының оқыту-консультативтік пунк­ті және бірқатар ғылыми-зерттеу мен өндірістік мекемелер жұмыс жасады. Сол себептен де Атырау мұнай және газ инс­титуты басынан бастап-ақ, облыстағы мұнай-газ саласы үшін мамандар даярлайтын алдыңғы қатарлы жоғары оқу орны және де мұнай, мұнай-химия ғылымын дамытудың басты орталығы ретінде құрылды. Қазақ политехникалық институты­ның жалпы техникалық факультетінен оқыту-ғылыми орталығына, одан соң атыраулық филиалға қайта құру идеясы менің бастамаммен алға ұсынылып, Қазақ политехникалық институтының басшылығы және бір топ ғалымдарының арқасында мақұлданды. Сол кезеңдердегі Оңайбай Көшеков, Есен Тасқынбаев, Асқар Құлыбаев, Равиль Шырдабаев бастаған облыс және қала басшылары да мұнай жоғары оқу орнының ашылуын қызу қолдап, институттың қалыптасуына зор еңбек сіңірді. Институт тарихындағы маңызды кезең 1988 жыл болып табылады. Нақ осы жылы «Бұрғылау», «Химия­лық технология», «Жолдар мен аэродромдар құрылысы» мамандықтары бо­йынша үшінші курстан бастап Алматының жоғары оқу орындарында оқуларын ке­зекті жалғастырумен күндізгі оқу бө­ліміне алғашқы студенттерді қабылдау жүзеге асырылды. Ал 1990 жылы оқуға қабылданған бірінші курс студенттері мұнай саласы мамандықтары бойынша барлық бес жыл бойына осы жерде оқып және Атырау мұнай және газ институтының дипломын алатын болды. Сөйтіп, 1998 жылы өз алдына Атырау мұнай және газ институты болды. Осылайша көптеген жылдар бойы біздің қаламызда тек өндірістен қол үзбей, кешкі-сырттай оқыту үлгісінде ғана жүзеге асып келе жатқан жоғары техникалық білім беру көптен күткен жаңа күндізгі оқыту үлгісіне қол жеткізді. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында­ғы қиын кезеңге қарамастан, еліміздің мұ­най өнеркәсібі үшін кадрлар даярлау ісіне баса назар аударылды. Сондай сәтте Ел­басының арнайы тапсырмасымен осы білім ордасын көтеру маған жүктелгені үлкен сенім әрі жауапкершілік деп тү­сінемін. 2000 жылдан студенттер құрамы елеулі түрде өсті. Оқу аудиторияларының жетіс­пеушілігінен туындаған күрделі мә­селе бірінші кезекте тұрды. Студенттік қа­ла­шықтың құрылысын салу туралы шешім қабылданады. XX ғасырдың әр жылы Атырау мұнай және газ институтының тарихында ерекше мәнге ие бола түсті. 2000-2001 жылдары Батыс Қазақстанда бірінші рет «Мұнайхимиясы», «Бұрғылау технологиясы мен ұңғыларды игеру», «Мұнай және газ кен орындарын әзірлеу мен пайдалану» мамандықтары бойынша докторлық және кандидаттық диссертацияларды қорғау жөнінде халықаралық диссертациялық кеңес құрылды. Кеңестің құрамына қазақстандық ғалымдардан бас­қа Астраханьның, Уфаның, Бакудың, Таш­­кенттің алдыңғы қатарлы ғалымдары да енді. 2002 жылы Атырау мұнай және газ институты өз міндетіне Каспий маңы елдері университеттері қауымдастығының 7-ші Бас Ассамблеясы мен Махамбеттің 200 жылдығына арналған Каспий маңы мемлекеттерінің екінші универсиадасын ұйымдастыру мен өткізуді алып, ха­лықаралық дәрежедегі шараны абыроймен атқарды. Бұл шараға Қазақстанның, Иранның, Ресейдің, Әзірбайжанның университеттерінен 750 студент жиналды. 2002 жылы тұңғыш рет «Атырау мұнай және газ институтының жаршысы» журналының және Каспий маңы мемлекеттері университеттері қауым­дастығының «Ғылым және технология» атты халықаралық жинағының алғашқы сандары жарық көрді. 2003 жылы институт магистратурасы мен Францияның мұнай институты бірлесу нәтижесінде ҚазФраМұнай аталатын халықаралық магистратура ашылды. 2004 жылы Сапа менеджменті жүйесі мен «Бакалавриат-Магистратура» жүйесі бойынша оқытудың кредиттік технологиясы енгізілді. 2004 жылы экономика факультеті үшін жаңадан №5 оқу корпусы, 2005 жылы Спорт кешені, келер жылы Студенттер сарайы салынды. 2008 жылы механика факультеті жаңа оқу жылын жаңадан салынған №9 оқу корпусында бастады. 2010 жылы Кітапхана ғимаратының құрылысын салу басталды. Қазіргі уақытта Атырау мұнай және газ институты дегеніміз: 6 факультет, 22 кафедра, 3 ғылыми орталық, 3 ғылыми-зерттеу орталығы мен зертхана, 47 магистратура мен бакалавриат мамандықтары, 7 мыңнан аса білім алып жатқан студент, 25 мыңнан аса бітіруші түлектер. Бүгінде Атырау мұнай және газ институтында жұмыс жасайтындар 350-ден аса оқытушылар мен қызметкерлер, Ұлттық Ғылым академиясының 2 академигі, Ұлттық Инженерлік академиясының 2 академигі, 47 ғылым докторы, 111 ғылым кандидаты қызмет етеді. Атырау мұнай және газ институты Қазақстан бойынша Каспий маңы елдері университеттері қауымдастығының жұ­мы­сын үйлестіруші болып табылып, Астраханьның, Калмыкияның, Дағыс­тан­ның, сонымен бірге Әзірбайжан мен Иранның университеттерімен белсенді түрде бірлесіп қызмет етеді. М.И.Губкин атындағы Ресей мем­лекеттік университеті, Санкт-Петер­бург­тік ғалымдар одағымен, Ресей Ғы­лым ака­демиясының А.А.Дородни­цын атындағы Есептеу орталығымен, Уфа мемлекеттік мұнай техникалық университетімен және басқа да көптеген ТМД елдерінің ал­дыңғы қатарлы жоғары оқу орындары­мен және ғылыми мекемелерімен ынты­мақтастығымыз жемісті болып табылады. Атырау мұнай және газ институты студенттерінің жетістіктерін са­на­ма­лап шығар болсақ: республи­ка­лық пән­дік олимпиадалардағы, Үздік сту­дент­тік ғы­лыми жұмыстар конкурстарын­­­дағы, рес­пуб­ликалық КТК турнир­ле­рін­дегі, дебаттық турнирлердегі, «Интеллектуальные игры» атты телеар­на­лық бағ­дарламадағы, халықаралық шахмат турнирлеріндегі, Екінші, Үшінші және Бесінші Каспий маңы елдерінің универ­сиадаларындағы, республи­калық «Жас Қанат», «Караоке», «Супер Стар» және де тіпті «Қазақстан Аруы» сияқ­ты шығармашылық конкурс­тардағы жеңістері мен жүлделерін айтуға болады. Институттың он студенті қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының Президентімен белгіленген стипендиялар­дың, екі студент Қ.И.Сәтбаев атындағы және М.И.Усанович атындағы стипендия­лардың, ал 17 студентіміз «Қазэнерджи» атаулы стипендиясының иегерлері. Атырау мұнай және газ институты өзінің отыз жыл өмірінің ішінде еліміздің жоғары техникалық білім беру жүйесінде базалық жоғары оқу орны бола алды деп толық сеніммен айта аламыз. Қазақстан Республикасының Прези­денті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық уни­верситетінің студенттері алдында оқыған лекциясында «Біз бірлесе отырып барлық көздеген мақсаттарға қол жеткіземіз және Қазақстанда интеллектуалды ұлт құрамыз» деген болатын. Атырау мұнай және газ институтының барша ұжымы осы сенім биігінен көрінеді. Т.СЕРІКОВ, Атырау мұнай және газ институтының ректоры, ҚР Ұлттық Инженерлік академиясының, Халықаралық Инженерлік академияның академигі, химия ғылымдарының докторы, профессор